Konferencja Episkopatu Polski

DYREKTORIUM

O MSZACH ŚW. Z UDZIAŁEM DZIECI

Przekład, przygotowany przez Komisję Episkopatu d/s Liturgii, zatwierdziła 155 Konferencja Plenarna Episkopatu i poleciła ogłosić w urzędowych pismach diecezjalnych

źródło: https://www.kkbids.episkopat.pl/?id=97

WSTĘP

1. Kościół ma obowiązek otaczać szczególną opieką dzieci ochrzczone, które mają być wprowadzone w pełnię inicjacji chrześcijańskiej przez sakramenty Eucharystii i Bierzmowania oraz te, które niedawno przystąpiły do pierwszej Komunii świętej. Warunki bowiem współczesnego życia, w jakich dzieci wzrastają nie wywierają korzystnego wpływu na ich duchowy rozwój¹. Zdarza się często, że rodzice za znało troszczą się o to, by wypełnić zobowiązania przyjęte podczas Chrztu swoich dzieci, co do ich chrześcijańskiego wychowania.

2. Istnieje specyficzna trudność wychowania dzieci w Kościele, ponieważ liturgiczne obrzędy, zwłaszcza związane z Eucharystią, nie mogą wywierać na nie w pełni właściwego sobie wpływu wychowawczego². Chociaż obecnie wolno używać języka ojczystego we Mszy św., jednak słowa i znaki nie zostały wystarczająco przystosowane do mentalności dziecka.

Także w codziennym swoim życiu nie zawsze rozumieją wszystko, co przeżywają razem z dorosłymi i nie jest to dla nich czymś przykrym. Dlatego nie można wymagać, aby w liturgii wszystkie szczegóły musiały być dla nich zrozumiałe.

Należy się jednak obawiać, że dzieci w dziedzinie duchowej stracą bardzo dużo, jeżeli całymi latami spotykać się będą stale w Kościele z elementami dla nich prawie niezrozumiałymi. Współczesna psychologia w sposób przekonywujący wykazuje, że religijne przeżycia w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa wywierają głęboki wpływ na formację dzieci, dzięki wyjątkowej chłonności religijnej, jaką się one odznaczają³.

3. Kościół, idąc za swoim Mistrzem, który „brał w objęcia dzieci i błogosławił” (Mk 10, 16), nie może pozostawić ich samym sobie, skoro poddane są takim uwarunkowaniom. Dlatego wnet po Soborze Watykańskim II, który w Konstytucji o Świętej Liturgii mówił o konieczności przystosowania liturgii do rozmaitych grup⁴, Kościół zaczął pilniej zastanawiać się, zwłaszcza na 1 Synodzie Biskupów w Rzymie w r. 1967, jak można by ułatwić dzieciom uczestnictwo w liturgii. Z tej okazji Przewodniczący Rady do wykonania Konstytucji o Świętej Liturgii wyraźnie oświadczył, że nie może być mowy „o opracowaniu jakiegoś zupełnie odrębnego obrzędu, lecz raczej o zachowaniu, skróceniu lub opuszczeniu niektórych elementów; o doborze pewnych tekstów bardziej odpowiednich”⁵.

4. Gdy przez Wprowadzenie ogólne do zreformowanego Mszału Rzymskiego wydane w r. 1969 zostały określone wszystkie szczegóły odnośnie sprawowania Eucharystii z udziałem ludu, Kongregacja Kultu Bożego, przychylając się do postulatów nadchodzących raz po raz z całego świata katolickiego, przy współpracy specjalistów, mężczyzn i kobiet niemal ze wszystkich narodów, zaczęła przygotowywać specjalne Dyrektorium o „Mszach” z udziałem dzieci, jako uzupełnienie Wprowadzenia do Mszału.

5. W obecnym Dyrektorium, podobnie jak we Wprowadzeniu ogólnym do Mszału, zastrzega się Konferencjom Biskupów lub poszczególnym Biskupom dokonywanie pewnych adaptacji⁶.

Zgodnie z artykułem 40 Konstytucji o Świętej Liturgii, Konferencje Biskupów przedstawią Stolicy Apostolskiej i za jej zgodą wprowadzą w życie adaptacje we Mszy św. z udziałem dzieci, które może są konieczne na ich terenie, a które z natury rzeczy nie mogą się znaleźć w ogólnym Dyrektorium.

6. Dyrektorium ma na uwadze dzieci, które jeszcze nie weszły w okres tzw. „preadulescencji”. Z założenia nie mówi się o dzieciach fizycznie czy psychicznie upośledzonych, bo dla nich często konieczne są obszerniejsze adaptacje⁷. Jednak można dla nich stosować niżej podane zasady po wprowadzeniu niezbędnych zmian.

7. W pierwszym rozdziale Dyrektorium (nr 8-15) ustala się podstawowe zasady dotyczące różnych sposobów wprowadzania dzieci w liturgię eucharystyczną. Rozdział drugi (nr 16-19) mówi krótko o Mszach z udziałem dorosłych, w których uczestniczą również dzieci. Rozdział trzeci (nr 24-54) obszerniej omawia Msze z udziałem dzieci, w których bierze udział tylko mała liczba dorosłych.

PRZYPISY

1. Por. Św. Kongr. d/s Duchowieństwa; Ogólne Dyrektorium .Katechetyczne, 5; AAS 64, 1972, s. 101-102.
2. Por. Sob. Wat. II, Konst. o Św. Liturgii, 33.
3. Por. Św. Kongreg. d/s Duchowieństwa, Ogólne Dyrektorium Katechetyczne, 78; AAS G4, 1972, s 146-147.
4. Por. Sob. Wat. II, Konst. o Św. Liturgii, 38; Por. także Św. Kongreg. Kultu Bożego, Instrukcja „Actio Pastoralis”, 15 maja 1969; AAS 61. 1959, s. 806-811.
5. O Liturgii na pierwszym Synodzie Biskupów: „Notitiae” 3, 1967, s. 368.
6. Por. niżej nn. 19, 32, 33.
7. Por. Obrzędy Mszy św. z udziałem dzieci głuchoniemych dla krajów języka niemieckiego, zatwierdzone przez Kongregację Kultu Bożego dnia 26 czerwca 1970 (Prot. n. 1546/70).